Pracodawco, planujesz zatrudnić młodocianego? Poniżej prezentujemy obowiązujące przepisy prawa pracy.
Kim jest pracownik młodociany?
Zgodnie z
obecnie obowiązującymi przepisami, pracownikiem młodocianym jest osoba która
ukończyła 15 lat, a nie przekroczyła 18 roku życia.
Osoba, która ukończyła
18 lat w trakcie nauki w ośmioletniej szkole podstawowej, może być zatrudniona
na zasadach określonych dla młodocianych w roku kalendarzowym, w którym
ukończyła tę szkołę.
Z kolei osoba, która ukończyła szkołę podstawową, ale nie ma jeszcze 15 lat, może zostać zatrudniona na zasadach
określonych dla młodocianych w celu przygotowania zawodowego w formie nauki
zawodu. Na zatrudnienie takiej osoby musi zgodzić się jej opiekun prawny lub
przedstawiciel ustawowy. Ponadto
potrzebna jest pozytywna opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Pracodawca
powinien zawrzeć z pracownikiem młodocianym umowę na czas nieokreślony jednak
na okres nie krótszy niż czas kształcenia, czyli 36 miesięcy.
Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna określać w szczególności:
1) rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania
określonej pracy);
2) czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego;
3) sposób dokształcania teoretycznego;
4) wysokość wynagrodzenia.
Pracodawco pamiętaj,
że zatrudniając pracownika młodocianego, należy:
–
przestrzegać krótszych norm czasu pracy:
◦ do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę,
◦ powyżej 16 lat – 8 godzin na dobę,
◦ w okresie ferii szkolnych nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w
tygodniu),
w tym przerw w pracy:
◦ Przerwa w pracy, obejmująca porę nocną, dla pracownika młodocianego powinna
trwać nie mniej niż 14 godzin, ponadto pracownik młodociany w każdym tygodniu
powinien mieć zapewniony 48-godzinny, nieprzerwany odpoczynek, obejmujący
niedzielę.
◦ Przerwa na drugie śniadanie lub obiad dla młodocianego także musi być
dłuższa. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy nieletniego jest dłuższy niż 4,5
godziny, to pracodawca musi udzielić mu przerwy trwającej nieprzerwanie 30 minut.
Przerwa wliczana jest do czasu pracy.
– poddać go
wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz okresowym i
kontrolnym w czasie zatrudnienia;
– przeszkolić
go w dziedzinie bhp tj. przeprowadzić szkolenie wstępne (instruktaż ogólny i
stanowiskowy) oraz szkolenie okresowe,
– udzielać mu
urlopów wypoczynkowych i bezpłatnych
• z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy – 12 dni roboczych,
• po roku pracy – 26 dni.
• po przepracowaniu roku młodociany ma prawo do urlopu w wymiarze 38 dni
(12+26).
• wymiar następnego urlopu wypoczynkowego wynosi 26 dni roboczych,
• w roku kalendarzowym, w którym młodociany kończy 18 lat, przysługuje mu urlop
w wymiarze 20 dni – jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.
• urlopu należy udzielić w okresie ferii szkolnych.
• młodocianemu, który nie nabył prawa do urlopu, pracodawca może, na jego
wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych.
• Pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego, udzielić mu w okresie
ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nieprzekraczającym łącznie z
urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu
pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
– prowadzić
ewidencję pracowników młodocianych.
– zapewnić mu
szczególną ochronę zdrowia podczas pracy, uwzględniając ryzyko wynikające z
jego braku doświadczenia i nieświadomości potencjalnych zagrożeń,
– zapewnić mu
pracę w warunkach niestwarzających zagrożeń dla bezpieczeństwa zdrowia,
– zapewnić mu
nadzór nauczycieli i instruktorów praktycznej nauki zawodu,
– informować
go o zagrożeniach i ryzyku zawodowym,
– organizować
mu przerwy w pracy w celu odpoczynku w warunkach odizolowania od czynników
uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia,
– sporządzić wykaz prac wzbronionych
młodocianym i – zgodnie z obowiązującym od 30 września 2023 r. Rozporządzeniem
Rady Ministrów – umieścić go w widocznym miejscu w zakładzie pracy.
Wykaz prac wzbronionych obejmuje prace, przy których występują czynniki
szkodliwe dla zdrowia i niebezpieczne oraz prace szczególnie uciążliwe i
zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu.
Są to prace:
◦ związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, wymuszoną pozycją ciała oraz
zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu,
◦ w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, fizycznych i
biologicznych, stwarzające zagrożenie wypadkowe. Uwaga! W ustaleniu prac
wzbronionych musi uczestniczyć lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę
zdrowotną nad młodocianym.
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie
wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy
niektórych z tych prac: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230001240/O/D20231240.pdf
W przypadku
nadgodzin i nocnych zmian Kodeks pracy jest nieugięty. Kategorycznie zabrania
pracować młodocianym w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej, która
przypada pomiędzy godziną 22.00 a 6.00 rano.
Pracodawco, pamiętaj, że masz bezwzględny zakaz, od którego nie ma odstępstw.
Dofinansowanie zatrudnienia młodocianych
Pracodawca, który chce zatrudnić
młodocianego pracownika w celu nauki zawodu, może ubiegać się o zwrot kosztów
wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne. Ochotnicze Hufce Pracy
mogą zrefundować koszty do wysokości najniższych stawek obowiązujących w
okresie, za który jest dokonywana refundacja na podstawie umowy zawartej z
pracodawcą lub organizacją zrzeszającą pracodawców.
Informacji dotyczących zwrotów koszów
udziela tarnowski OHP pod nr telefonu: 14 621 95 64
Wniosek o
zawarcie umowy o refundację wraz z kompletem dokumentów pracodawcy
zatrudniający młodocianych w formie szkolnej mogą składać w terminie od 1
stycznia do 15 listopada każdego roku.
Pracownik
młodociany w okresie nauki zawodu ma prawo do wynagrodzenia obliczanego w
stosunku procentowym do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce
narodowej w poprzednim kwartale, ogłaszanego przez GUS.
Wynosi ono od 01.09.2023 r.:
• nie mniej niż 8 proc. w pierwszym roku nauki,
• nie mniej niż 9 proc. w drugim roku nauki,
• nie mniej niż 10 proc. w trzecim roku nauki.
Aktualne
kwoty znajdują się pod linkiem:
https://www.szkolyrzemiosla.tarnow.pl/opiekun-praktyk/
Kwoty
wynagrodzeń pracowników młodocianych (uczniów) określone w oparciu o przeciętne
wynagrodzenie to kwoty minimalne. Pracodawca może wypłacać uczniom
wynagrodzenie wyższe – czy to w postaci wyższego wynagrodzenia zasadniczego,
czy też w postaci premii uznaniowej za wyniki pracy czy za wyniki w nauce.
Wysokość
kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika
wynosi:
1. w przypadku nauki zawodu – do 8081 zł przy okresie kształcenia wynoszącym 36
miesięcy; jeżeli okres kształcenia jest krótszy niż 36 miesięcy, kwotę
dofinansowania wypłaca się w wysokości proporcjonalnej do okresu kształcenia;
2. w przypadku przyuczenia do wykonywania określonej pracy – do 254 zł za każdy
pełny miesiąc kształcenia.
Termin składania wniosku:
Wniosek pracodawcy złożony w terminie 3 miesięcy od dnia zdania przez
młodocianego pracownika egzaminu zgodnie z przepisami w sprawie przygotowania
zawodowego młodocianych i ich wynagradzania.
Pracodawcom, którzy
zawarli z młodocianymi pracownikami umowę o pracę w celu przygotowania
zawodowego, przysługuje dofinansowanie kosztów kształcenia, jeżeli:
1) pracodawca
lub osoba prowadząca zakład w imieniu pracodawcy albo osoba zatrudniona u
pracodawcy posiada kwalifikacje wymagane do prowadzenia przygotowania
zawodowego młodocianych określone w przepisach w sprawie przygotowania
zawodowego młodocianych i ich wynagradzania;
2) młodociany
pracownik ukończył naukę zawodu i zdał:
a) w
przypadku młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego u
pracodawcy będącego rzemieślnikiem – egzamin czeladniczy zgodnie z
przepisami wydanymi na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o
rzemiośle (Dz. U. z 2018 r. poz. 1267 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 1495),
b) w
przypadku młodocianego zatrudnionego w celu przygotowania zawodowego u
pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem – egzamin zawodowy;
3) młodociany
pracownik ukończył przyuczenie do wykonywania określonej pracy i zdał egzamin,
zgodnie z przepisami, o których mowa w pkt 1.
Pracodawco!
Jeżeli chcesz przystąpić do Cechu – zadzwoń:
Cech
Rzemiosł Różnych w Tarnowie: tel. 14-621-03-06; http://www.tarcech.pl/index.php
Przydatne
linki:
1. Kodeks
pracy (regulacje dotyczące zatrudniania pracowników młodocianych zawarte są
w DZIALE DZIEWIĄTYM):
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf
2. Ustawa
o rzemiośle:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19890170092/U/D19890092Lj.pdf
3. Ustawa – Prawo oświatowe (szczególnie art. 120 oraz 122):
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/D20170059Lj.pdf
4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019
r. w sprawie praktycznej nauki zawodu:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000391/O/D20190391.pdf
oraz
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 marca 2019 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie praktycznej nauki zawodu:
https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000644/O/D20190644.pdf